Cultuur

Aandeel in het totaal

Portefeuillehouder: D. Emmer
Verantwoordelijk directeur: C. Tip

Doel

Zaanstad is een aantrekkelijke stad waar alle bewoners en bezoekers kunst en cultuur kunnen beleven. Er is ruimte is voor creatieve, initiatiefrijke inwoners en maatschappelijk betrokken partners. De gemeente draagt bij aan goede maatschappelijke voorzieningen en stimuleert nieuwe vormen van accommodaties, samenwerkingen, activiteiten en initiatieven die bijdragen aan een veerkrachtige maatschappelijke infrastructuur. Cultuur bevordert reuring, ‘bekaiks’ en versterkt het imago.

Terugblik

2014 markeerde de overgang naar een nieuwe agenda voor cultuur vanaf 2015. Zaanstad wil een cultureel aantrekkelijke stad blijven met een variëteit aan culturele functies en activiteiten, maar de gemeente heeft gekozen voor een meer ondersteunende en faciliterende rol; minder (structurele) subsidies en meer ‘de motor op gang helpen, zodat die daarna zelf kan draaien‘. In nauw overleg met culturele verenigingen, organisaties en instellingen werd deze koerswijziging verder in gang gezet. FluXus werd omgevormd en startte vanaf september als nieuwe netwerkorganisatie. Met De Bieb werden afspraken gemaakt over een versoberd aanbod, waarin leesbevordering van en voor jeugd prioriteit krijgt. Er kwamen nieuwe spelregels voor amateurkunst, waardoor voortaan meer organisaties en activiteiten kunnen worden geholpen met hetzelfde budget. In 2014 werden de voorbereidingen getroffen voor een breed evenementenprogramma Stad aan de Zaan. Intussen werkte het Zaans Museum vrijwel geheel op eigen kracht aan een vernieuwde museumpresentatie en wist het Zaantheater in 2014 de prestigieuze titel ‘Theater van het Jaar’ in de wacht te slepen evenals de Gouden Struis voor haar inzending in het kader van de beste marketingcampagne binnen de podiumkunsten. In 2014 zijn belangrijke stappen gezet op weg naar de totstandkoming van het cultuurcluster in Inverdan. Naar verwachting zal in het voorjaar van 2015 een architectkeuze worden gemaakt en daarna gestart worden met het voorlopig ontwerp.
In het nieuwe coalitieakkoord is € 300.000 structureel toegevoegd aan het cultuurbudget. Voor 2015 werd een eenmalig verdelingsvoorstel opgesteld; in 2015 zal een meer definitieve toedeling gemaakt worden, in lijn met de culturele ambities voor de komende jaren.

Voortgang doelen

Behoud van een gevarieerde lokale culturele infrastructuur
0 4 0 0

Nr

Effectdoelstelling

Effectindicator

Realisatie 2013

Begroting 2014

Realisatie 2014

1.

Behoud van een aantrekkelijke lokale culturele infrastructuur

waarderingscijfer van bewoners van het culturele aanbod (bron: Zaanpeiling)

6,4

6,4

6,6

waarderingscijfer jongeren < 24 jaar (bron: Zaanpeiling)

6,0

6,5

percentage bezoekers uit Nederland dat naar Zaanstad komt voor: (bron: Atlas van gemeenten) museum

4%

4%

4%

theater/concert

3%

n.b.

ranking Zaanstad t.o.v. de 50 grootste gemeenten

42

36

44

Bijdrage leveren aan de instandhouding van een gevarieerd cultureel aanbod

Toelichting:
In 2013 is besloten tot een vermindering van subsidies voor een aantal stedelijke culturele functies. De hieruit voortvloeiende maatregelen zijn in 2014 in goed overleg tussen gemeente en instellingen uitgewerkt en geëffectueerd. FluXus en De Bieb ontvingen een bijdrage ter compensatie van (een deel van) de frictiekosten. Het traject rond de verplaatsing van het molenmuseum naar de Zaanse Schans loopt nog; de gemeente is nog in afwachting van het businessplan. Uit de daling van Zaanstad op de rankinglijst van de Atlas van gemeenten (van 36 naar 44) kan niet zonder meer de conclusie getrokken worden dat Zaanstad 'het minder goed heeft gedaan'. Het gaat immers om een verhoudingsgetal. Een aantal gemeenten heeft in de afgelopen jaren extra geïnvesteerd in cultuur.

Clustering van culturele functie in Inverdan

Toelichting:
Eind 2013 is gezamenlijk met de culturele instellingen gewerkt aan een Programma van Eisen (PvE) voor het Cultuurcluster, dat in maart 2014 door het college werd vastgesteld, waarna de raad werd geïnformeerd (2014/36242). Daarna is niet direct gestart met het selecteren van een architect, maar startte een onderzoek naar de mogelijke aanbestedingsvormen. Dit onderzoek heeft ertoe geleid dat eind 2014 alsnog een beslissing is genomen het project semitraditioneel aan te besteden, en met een architectenselectie te starten. In een later stadium kan alsnog worden overwogen een geïntegreerd vervolgcontract op de markt te brengen, op basis waarvan het Cultuurcluster daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Eventueel kan het beheer en onderhoud ondergebracht worden bij een marktpartij. De Europese aanbesteding van de architectenselectie is op 31 december 2014 gestart met de digitale publicatie van de ‘uitvraag’.
In het najaar 2014 heeft de gemeente overlegd met de culturele instellingen over individuele overeenkomsten. Dit zal uiteindelijk leiden tot een set van afspraken tussen de gemeente en de betrokken instellingen die naar het Cultuurcluster gaan verhuizen en daarin ruimten zullen huren. Ook De Bieb wordt in deze beraadslagingen meegenomen. De individuele overeenkomsten kunnen naar verwachting begin 2015 worden ondertekend.

Faciliteren van actieve kunst- en cultuurbeoefening in de vrije tijd

Toelichting:
Na een zienswijze van de raad heeft het college in het laatste kwartaal van 2014 een nieuwe subsidieregeling vastgesteld voor amateurkunst, kleine culturele organisaties, en culturele activiteiten. Vanaf oktober startte de nieuwe aanvraagprocedure. In samenwerking met FluXus wordt bekeken hoe amateurkunstverenigingen extra (digitaal) kunnen worden ondersteund.

Bevorderen van cultuurdeelname voor kinderen uit lage inkomensgroepen

Toelichting:
Er is een nieuw convenant ondertekend met betrekking tot Meedoen Zaanstad, waarin ook ondersteuning voor cultuurparticipatie zoals bekend vanuit het Jeugdcultuurfonds is opgenomen. Meedoen Zaanstad heeft niet geleid tot de aanvankelijk verwachte uitbreiding van het aantal deelnemers aan/toekenningen voor culturele activiteiten. Door Meedoen Zaanstad zijn er minder kinderen die gebruik moeten maken van het Jeugdcultuurfonds. Het Jeugdcultuurfonds helpt alleen die kinderen (tien van de 199 toekenningen in 2014) die via de regels van Meedoen Zaanstad buiten de boot vallen.

Cultuur aan de basis voor ieder kind
0 1 0 0

Creëren en verbeteren van de kwaliteit van het binnen- en naschoolse aanbod cultuur in het primair onderwijs

Toelichting:
De tussentijdse evaluatie van het project Cultuureducatie met Kwaliteit laat zien dat de activiteiten op koers liggen. Om die reden is besloten om vanaf 2015 de subsidie op te hogen, zodat meer scholen kunnen deelnemen. De Bieb wil zich in de toekomst sterker gaan toeleggen op leesbevordering. In de Kleurenbuurt is met steun vanuit de gemeente een proef van start gegaan met een nieuwe uitleenfunctie voor jeugd, georganiseerd voor en door buurtbewoners.

Versterking van identiteit en imago
0 1 0 0

Stimulering van imagoversterkende evenementen en activiteiten

Toelichting
Ook in 2014 werd een aantal evenementen financieel ondersteund die bij kunnen dragen aan de levendigheid en het imago van Zaanstad. Het Hembrugterrein ontpopt zich meer en meer tot een evenementenlocatie, die ook bezoekers van buiten Zaanstad aantrekt. De geslaagde samenwerking op het gebied van programmering en communicatie in het kader van het Zaanstad-Ruslandjaar krijgt een vervolg in het evenement Stad aan de Zaan. In het najaar van 2014 werd gestart met de evaluatie van het evenementenbeleid en de bijbehorende subsidieregeling. De afronding vindt in 2015 plaats.

Ruimte bieden aan dynamiek en creativiteit
0 0 1 0

Projectmiddelen inzetten om kwaliteit en identiteit van de stad te versterken

Toelichting:

Er is in 2014 financiële ondersteuning verleend aan zestien initiatieven op gebied van amateurkunst en culturele activiteiten en aan acht evenementen. In 2014 zijn minder kunstprojecten uitgevoerd dan was voorgenomen. In de Havenbuurt bleek voor een met de buurtbewonerswerkgroep gekozen ontwerp toch onvoldoende draagvlak in de buurt. In overleg met de wijkmanager en de buurtbewoners wordt gekeken naar een andere kunsttoepassing. Het kunstproject rond de Wilhelminasluizen vertraagde doordat de algehele planning van de renovatie moest worden aangepast. Het samenwerkingsproject met het verpakkingsbedrijf Hellema (in het kader van ThinkFirstEat Later/THFLII) is wel naar tevredenheid van de partijen uitgevoerd. Hierover wordt in 2015 nog gecommuniceerd.

De werkzaamheden voor een nieuwe adviesraad zijn in 2014 niet uitgevoerd. Deze zijn verzet naar 2015.

Nr

Prestatie doelstelling

Prestatie-indicator

Realisatie 2013

Begroting 2014

Realisatie 2014

1.1

Bijdrage leveren aan de instandhouding van een gevarieerd cultureel aanbod

aantal bezoekers aan gesubsidieerde podia: Filmtheater De Fabriek

29.493

30.000

29.512

Zaantheater

140.000

140.000

140.000

aantal bezoekers aan gesubsidieerde musea

80.457

90.000

88.228

jaarbereik stichting RTVI (o.a. Zaanradio)

15%

15%

15%

De Bieb:

aantal leden

46.803

43.000

48.922

aantal uitleningen

1.140.277

1.100.000

1.008.335

aantal bezoeker

767.659

700.000

738.647

1.3

Clustering van culturele functies in Inverdan

Vastgesteld Programma van Eisen

1 Programma van Eisen

PvE gereed gekomen

1.3

Faciliteren van actieve kunst- en cultuurbeoefe-ning in de vrije tijd

Aantal deelnemers/ cursisten aan muziekonderwijs en beeldende vorming

1.670/800

1.670/800

2.083/501

vaststelling nieuwe spelregels voor ondersteuning/facilitering van amateurkunst

1 beslis document

nieuwe regeling vastgesteld

1.4

Bevorderen cultuurdeel-name kinderen uit lage inkomensgroe-pen

aantal toegekende bijdragen uit het Jeugdcultuurfonds

73

250

109

2.1

Creëren c.q. verbeteren van de kwaliteit van binnenschools en naschools aanbod cultuur in het primair onderwijs (zie ook prestatie 2.4 van het Programma Jeugd en Onderwijs

percentage van de scholen in het basisonderwijs waar alle leerlingen deelnemen

95%

98%

98%

percentage buitenschoolse cultuuractiviteiten primair onderwijs

56%

46%

46%

3.1

stimulering van imagoverster-kende evenementen en activiteiten

percentage bezoekers uit Nederlandse steden dat naar Zaanstad komt voor een evenement (bron: stedenmonitor NBTC/NIPO)

6%

6%

2% (de percentages in deze benchmark kunnen sterk fluctueren vanwege relatief lage absolute aantallen)

actualisatie spelregels voor evenementenbeleid

1 beslis-document

nog niet gerealiseerd

4.1

Activiteiten/pro-jectmiddelen inzetten om kwaliteit en identiteit van de stad te versterken

spelregels voor inzet van gemeentelijke projectmiddelen

1 beslis-document

nieuwe regeling vastgesteld

besluitvorming over van nieuwe brede culturele adviesraad

1 beslis- document

nog niet gerealiseerd

Product

Begroting

Realisatie

Verschil

Beeldende kunst en vormgeving

Lasten

94

30

-64

Baten

-16

-102

-86

Toevoegingen

150

150

Onttrekkingen

Saldo

228

78

-149

Bibliotheken

Lasten

3.459

3.452

-7

Baten

Onttrekkingen

Saldo

3.459

3.452

-7

Cultuurparticipatie

Lasten

2.939

2.916

-23

Saldo

2.939

2.916

-23

Evenementen

Lasten

198

224

26

Baten

-30

-30

Saldo

198

194

-4

Musea

Lasten

1.140

1.157

18

Saldo

1.140

1.157

18

Overige kunst en cultuur

Lasten

147

179

32

Baten

-165

-165

Toevoegingen

165

165

Onttrekkingen

Saldo

147

179

32

Podiumkunsten

Lasten

3.060

2.987

-73

Onttrekkingen

-180

-180

Saldo

2.880

2.807

-73

Directe apparaatslasten

Lasten

236

242

6

Saldo

236

242

6

Totaal programma

Lasten

11.271

11.187

-84

Baten

-181

-297

-116

Toevoegingen

315

315

Onttrekkingen

-180

-180

Toelichting op afwijkingen per programma