Werk, inkomen en integratie

Intensiveren en versterken relatie werkgevers

Geplande activiteit(en):

1. Implementeren en uitbouwen van de afspraken (regionale) werkgeversdienstverlening.
2. Invulling geven aan leads bij bedrijven.
3. De in 2013 gestarte intensieve aanpak voortzetten (samen met regiogemeenten, UWV en BaanStede) waarbij wekelijks meerdere werkgevers op de bedrijfsterreinen worden bezocht en directe open gesprekken plaatsvinden tussen werkgevers en potentiële werknemers.
4. Het beschikbare participatiebudget inzetten bij werkgevers, op maat naar behoefte van de werkgever. Bij de bemiddeling naar werk worden diverse (financiële) instrumenten ingezet, bijvoorbeeld Proefplaatsing en Zaanbaan.

• De grote stijging van het aantal mensen vraagt om extra middelen en om meer banen en opleidingsmogelijkheden: meer banen met behulp van loonkostensubsidie, met name op maatschappelijk nuttige taken (zorg, onderhoud et cetera);
• meer opleidingsmogelijkheden in de bouw en techniek;
• meer jongeren op Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL)- en Beroepsopleidende Leerweg-plekken;
• parttimers meer uren laten werken waardoor aanvullende uitkering wegvalt;
• persoonlijke benadering van lokale ondernemers en de arbeidsintensieve bedrijfstakken die zwaar getroffen zijn door de crisis. Waar mogelijk worden ondersteunende (financiële) instrumenten bij werkgevers ingezet.

5. In het kader van goed voorbeeldwerkgeverschap zet Zaanstad binnen de eigen organisatie inwoners met een bijstandsuitkering in om werkervaring op te doen. Voorbeelden zijn de gastvrouwen in de publiekshal en het Service Plus Team (SPT).

Toelichting:
De kern van onze dienstverlening was de bemiddeling van geschikte kandidaten op de personeelsvraag van werkgevers. Wij deden de voorselectie van kandidaten en brachten vraag en aanbod proactief bij elkaar. Dit deden we onder meer door het organiseren van bemiddelingsgroepen en speed meets.

Om opleidings- en uitstroommogelijkheden in de zorg te stimuleren is de samenwerking met TSN-thuiszorg aangegaan. Met financiële prikkels van de Zaanbaan subsidie heeft dit tot banen - en uitstroom of gedeeltelijke uitstroom - van 15 klanten geleid.

De opleidingsmogelijkheden in de bouw en techniek zijn in samenwerking met Tetrix en SPG ontwikkeld in de vorm van een lasopleiding en een opleiding in wegenbouw. Die opleidingen werden verbonden aan werkervaringsplekken in het SPT. Verder is er naar plaatsing in reguliere banen in de bouw en straat- en grondwerk gezocht. De score van deze projecten was goed: 43% van de kandidaten die geplaatst wordt op SPT stroomde uit naar een reguliere baan.

In het kader van het actieplan Jeugdwerkloosheid zijn middelen ingezet om jongeren naar werk en BOL- en BBL-plaatsen te begeleiden. De samenwerking tussen de regiogemeente, het UWV en BaanStede is hierbij van cruciaal geweest. Een goed voorbeeld hiervan was de intensievere inzet van de leerwerkmakelaar. De leerwerkmakelaar maakt gebruik van de bestaande begeleidingsstructuur op scholen en zorgt in school dat de wensen en capaciteiten van de leerlingen aansluiten op de perspectieven die werkgevers in de regio bieden. Hiermee wordt voorkomen dat leerlingen uitvallen omdat ze geen stage kunnen lopen om hun opleiding af te ronden. De leerwerkmakelaar werkt nauw samen met het Jongerenloket, leerplicht en het Servicepunt Leren en Werken Zaanstreek Waterland. Ook maakt de leerwerkmakelaar onderdeel uit van het regionaal Werkgeversservicepunt (WSP).

In de periode oktober 2013 – oktober 2014 zijn 71  leerlingen van MBO-1 niveau begeleid door de leerwerkmakelaar. Van hen zijn negen begeleid naar werk en 64 leerlingen zijn begeleid naar een vervolgopleiding.  Er zijn 127 leerlingen zonder startkwalificatie en 23 mét een startkwalificatie begeleid naar een leerwerkplek.

Ten slotte is het opvallend dat bewonersinitiatieven in de wijk, zoals het Bewonersbedrijf Zaanstad, een plek blijken waar kleinschalige werkgelegenheid ontstaat die bijdraagt aan de arbeidsparticipatie in de wijk. Het Bewonersbedrijf Zaanstad is zelfs in twee wijken - Poelenburg en Peldersveld en Hoornse Veld - onderaannemers in het Sociaal Wijkteam geworden. Dertig inwoners van Zaanstad doen in het Bewonersbedrijf werkervaring op en de ontwikkeling leidde in 2014 zelfs tot betaalde banen voor vijf inwoners van Zaanstad die daarvoor langdurig een bijstandsuitkering hadden.

De lessen die we in het kader van de uitgevoerde activiteiten leerden, worden in 2015 ingezet om de dienstverlening aan werkgevers voor de verschillende doelgroepen te blijven verbeteren. De opening van het WSP, waarin de expertise van gemeenten, UWV en BaanStede zijn gebundeld, moet hieraan een verdere impuls geven.

SROI-plaatsingen gericht op beëindiging uitkering door werkaanvaarding

Geplande activiteit(en):

1. Invulling geven aan de contractafspraken met opdrachtnemers.

Toelichting:
Eén van de instrumenten om de arbeidsparticipatie en -ontwikkeling in samenspraak met werkgevers te verhogen, was SocialReturn on Investment (vanaf nu SROI genoemd). Het doel van SROI was ervoor te zorgen dat een investering door de gemeente, naast het ‘gewone’ rendement ook een concreet  ‘maatschappelijk rendement’ oplevert.

Door de toegenomen aandacht voor SROI in onze organisatie slaagden we er in 2014 in om de contractafspraken ook voor het maatschappelijke rendement beter in te vullen. Dat is terug te zien in het feit dat de omvang van het maatschappelijk rendement verdrievoudigde ten opzichte van wat er in 2013 werd gemeld (in 2014 was dat € 6,1mln. in  2013 € 2,2 mln.). In 2014 werd er voor € 2,5 mln. aan werk met een maatschappelijk rendement benut (56% van het totaal), door arbeidspotentieel uit ons bijstandsbestand in te zetten om dat werk gedaan te krijgen. Opvallend hierbij is dat de gemiddelde contractduur van het werk toenam (gemiddeld 8 maanden werk, tegenover 7,2 maanden in 2013).

De transitie van BaanStede uitvoeren

Geplande activiteit(en):

1. Vormgeven van één proces werkgeversbenadering in de regio.
2. Meer SW'ers naar de reguliere arbeidsmarkt door middel van detachering.
3. Vervreemding van bedrijfsonderdelen.

1. Samen met de regio in het bestuur monitoren en sturen op afgesproken taakstelling.

Toelichting:
De detachering van meer SW’ers naar de reguliere arbeidsmarkt is niet op gang gekomen. Agens Nederland BV, de partij die deze taak zou uitvoeren, ging begin 2014 failliet. Direct daarna vond bij BaanStede een directeurswisseling plaats en trad er een nieuw bestuur aan. In het nieuwe bestuur van BaanStede is afgesproken om de detacheringsopgave voor de korte termijn te beleggen bij BaanStede en vanaf 2016 regionaal te laten uitvoeren door een publieke organisatie met inbreng van werkgevers.  
Ook de tweede pijler van de transitie, het vervreemden van de verschillende bedrijfsonderdelen van BaanStede (zoals groen en druk en copy), heeft vertraging opgelopen. De vervreemding van het bedrijfsonderdeel 'groen' zal pas in 2015 plaatsvinden. Ook deze vertraging heeft te maken met de omstandigheden van BaanStede zoals hierboven omschreven.

De transitie moest leiden tot afname van de gemeentelijke bijdrage aan de werkvoorziening in 2017. De opgelopen vertraging in de uitvoering had gevolgen voor de Zaanse bijdrage aan BaanStede. Deze was in 2014 vergelijkbaar met die van het afgelopen jaar. Een nadere toelichting hierop treft u aan in de bezuinigingsmonitor, die als bijlage bij deze jaarrekening zit.

Beperken instroom en bevorderen uitstroom

Geplande activiteit(en):

1. De huidige werkwijze aan de kop van het uitkeringsproces, met een zoekperiode van vier weken voor mensen die kunnen werken, zetten we voort.
2. Beslissingen die gevolgen hebben voor de inkomenspositie van inwoners zoals de uitvoering van minimaregelingen, bijzondere bijstandsverstrekking en uitkeringsverstrekking worden bij de Sociale Wijkteams (SWT’s) neergelegd; 'Perspectief op Sociale Wijkteams in Zaanstad in 2015'.
3. Kandidaten worden na de zoekperiode actief groepsgewijs bemiddeld en begeleid. Betaald werk of een werkervaringsplaats bieden we  op maat aan.

1. Het SWT stimuleert mensen om actief te worden of te blijven. Het SWT richt zich op activering van inwoners die (enige) ondersteuning nodig hebben bij het vinden of behouden van een baan; 'Perspectief op Sociale Wijkteams in Zaanstad in 2015'.

4. Controle op maat, aan de poort, op basis van risicoprofielen om de instroom te beperken.
5. Het jaarlijks uitvoeren van themacontroles op het bestaande bestand. Deze zijn gericht op terreinen waar het risico op overtreding van de verplichtingen het grootst wordt geacht. Ieder jaar kiezen we een bestuurlijk handhavingsthema.
6. Door middel van lik op stuk sturen we op het naleven van verplichtingen. Geconstateerde overtredingen van de arbeidsverplichtingen en de inlichtingenplicht worden gesanctioneerd.

Toelichting:
De geplande activiteiten om de toegang tot de voorzieningen op het terrein van Werk en Inkomen te beleggen in de Wijkteams zijn niet uitgevoerd. Dit was het gevolg van de prioritering die is aangebracht in de uitvoering van de drie decentralisaties. Wel zijn er pilot- projecten voorbereid om in 2015 deze activiteiten alsnog vorm te geven.

Op basis van de instroom van afgelopen jaar controleerden we honderd extra dossiers op rechtmatige instroom. Zo versterken we het digitale toegangsproces en pikken we signalen op die onze dienstverlening aan de poort kunnen verbeteren. Daarnaast voeren we themacontroles uit. Deze zijn gericht op terreinen waar het risico op overtreding van de verplichtingen het grootst wordt geacht. Ieder jaar kiezen we een bestuurlijk handhavingsthema. Dit jaar onderzochten we de adreslozen om te bezien of zij inmiddels een vaste woon- of verblijfplaats hadden.  

Met  lik op stuk is gestuurd op het naleven van verplichtingen. Geconstateerde overtredingen van de arbeidsverplichtingen en de inlichtingenplicht werden gesanctioneerd. Dit heeft geresulteerd in veel verzuimcontroles aan huis, verwijzingen naar de arts (mensen die verklaarden niet te kunnen werken) en maatregelbeoordelingen. Hierbij is het aantal opgelegde maatregelen ten aanzien van re-integratieverplichtingen licht gedaald en is het opgelegde bedrag aan maatregelen iets hoger dan vorig jaar. Dit is te verklaren door de sterkere nadruk die de Wet werk en bijstand op recidive heeft gelegd.

Minimabeleid

Geplande activiteit(en):

1. Optimaliseren van de webshop 'Meedoen in Zaanstad'.
2. Nieuw beleid formuleren voor minimabeleid op basis van de vastgestelde speerpunten van 'Werk werkt' en aansluiten bij de methodiek van de webshop 'Meedoen in Zaanstad'.

Toelichting:
Bij de najaarsrapportage hebben we reeds gerapporteerd over de onderbesteding op de extra rijksmiddelen ter bestrijding van armoede. De overblijvende reservering hebben we voor het laatste kwartaal van 2014 ook niet volledig benut. Dit heeft te maken met de timing van de reorganisatie, het tot stand komen van het nieuwe bestuur en de focus op het realiseren van de 3D-operatie. Dat weerhield ons om de extra middelen gericht in te zetten op die groep inwoners van Zaanstad die ze het hardste nodig heeft. De gemeente Zaanstad gebruikte een deel van de middelen om de bestuursopdracht voor de armoedeopgave vorm te geven, met als doel om beter in beeld te krijgen hoe armoede ontstaat en welke duurzame oplossingen daarvoor mogelijk zijn.  Hoewel de extra armoedemiddelen niet volledig zijn benut, zien we dat ons reguliere minimabeleid een groot bereik heeft, omdat we veel meer uitgegeven aan bijzondere bijstand dan aanvankelijk begroot. De bestuurlijke focus op armoede als belemmering van maatschappelijke participatie zullen we in 2015 verder concreet maken in de bestuursopdracht armoedeopgave.

De webshop is geoptimaliseerd volgens planning. Verder verstrekken wij ingaande 1 januari 2014 voor de premie voor de collectieve zorgverzekering  een tegemoetkoming van € 120,- per jaar. Met ingang van 2015 is de verzekering uitgebreid met verstrekkingen speciaal gericht op chronisch zieken. Hiermee hebben wij een gemeentelijke regeling ter vervanging van de Wet Tegemoetkoming Chronisch  Zieken en Gehandicapten/Compensatie eigen risico (WTCG/Cer) die in 2014 en 2013 zijn afgeschaft.

Met ingang van 2015 zijn deze tegemoetkomingen door Achmea in de verzekering ingebouwd.
In verband met de invoering van de Participatiewet zijn de verordeningen voor het minimabeleid aangepast.
In de verordening ‘Maatschappelijke participatie kinderen Zaanstad 2015’ is de mogelijkheid opgenomen om beleid te kunnen ontwikkelen voor de maatschappelijke participatie van volwassenen door gebruikmaking van de webshop

Doelmatige (preventieve) schulddienstverlening

Geplande activiteit(en):

1. Uitvoeren van de activiteiten uit het Plan 'Preventie en nazorg schulddienstverlening 2012 – 2015'.
2. Uitvoeren convenant Centraal Meldpunt voorkoming Betalingsachterstanden (CMvB).

Toelichting:
In 2014 hebben drie basisscholen deelgenomen aan de week van het geld. Gedurende deze week hebben er diverse activiteiten plaatsgevonden om leerlingen om te leren gaan met geld. Dit heeft onder andere geresulteerd in het realiseren van een filmproject. De pilot inloopspreekuur bij het Regio College (RC) Zaandam is begin 2014 afgerond. 25 leerlingen die problemen hadden met hun financiën zijn geholpen door een budgetcoach. Het Regio College Zaandam wil graag doorgaan met het inzetten van een laagdrempelig inloopspreekuur met een budgetcoach en het geven van budgetlessen op  school.
Er is ook geëxperimenteerd met het werken met een Eigen Kracht-conferentie op basis waarvan een instructie is gemaakt om Eigen Kracht-conferenties een vervolg te kunnen geven. Tevens is er voorlichting gegeven aan de bedrijvenvereniging Noorderveld-Molletjesveer. Hiermee is een start gemaakt met het adviseren van werkgevers over het omgaan met schuldenproblematiek onder het personeel.

De Sociale Wijkteams namen  gedurende 2014 de taken van het team schulddienstverlening over, zoals  beschreven in het convenant. Het convenant CMvB zal om deze reden worden herzien en opnieuw worden ondertekend door de gemeente, de hoofdaannemers van de wijkteams en de betrokken woningcorporaties. De betrokken partijen hebben gedurende 2014 met elkaar hierover gesproken. Herziening van het convenant zal ook tot gevolg hebben dat oplopende problematiek in een vroeger stadium wordt gesignaleerd.

Tot slot heeft de start van de SWT’s ervoor gezorgd dat er diverse ondersteunende voorzieningen zijn gecreëerd waarmee (oplopende) schulden kunnen worden voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn het aanbieden van administratieve ondersteuning en budgetcursussen.

Stimuleren van verwerving Nederlandse taal door niet-inburgeraars

Geplande activiteit(en):

1. Mogelijk maken laagdrempelig taalaanbod voor niet-inburgeraars door vrijwilligers.
2. Continuering netwerk van contactvrouwen onder regie van het Buitenlands Vrouwen Overleg.

1. Mogelijk blijven maken van begeleiding van vluchtelingen door Vluchtelingenwerk. Met Vluchtelingenwerk wordt overlegd hoe maatschappelijke begeleiding vorm wordt gegeven gezien de gewijzigde landelijke regelgeving.

Toelichting:
Alle nieuw gevestigde vluchtelingen in 2014 hebben een traject van maatschappelijke begeleiding aangeboden gekregen van Vluchtelingenwerk. Het begeleidingstraject bestaat uit een planmatige begeleiding gericht op zelfredzaamheid gedurende een periode van 18 maanden. Fase 1 is eerste opvang gericht op de komst van de vluchteling in de gemeente waarbij allerlei zaken rond huisvesting worden geregeld. In fase 2 worden de nieuwkomers gecoacht bij al het regelwerk op het gebied van wonen, zorg, inkomen (schulden), verzekeringen, inburgering, scholen voor de kinderen en in fase 3 zijn de vluchtelingen gecoacht op deelname aan de samenleving. Onder aansturing van professionals zijn de trajecten begeleid door gekwalificeerde vrijwillige contactpersonen werkzaam bij de Stichting Vluchtelingenwerk Amstel tot Zaan. 

Het netwerk van contactvrouwen is in 2014 onderhouden door vrijwilligers in de diverse buurtcentra in Zaanstad waarbij vrijwilligers één dagdeel per week conversatielessen geven aan niet-inburgeraars. De begeleiding van vluchtelingen viel tot 1 juli onder Evean-Welsaen en na het faillissement, 1 juli 2014, zijn vrijwilligers zelfstandig doorgegaan echter niet meer in alle buurtcentra. Vrijwilligers hebben ook zelfstandig enkele vrouwengroepen georganiseerd en onderhouden.